Современные технологии создания композитов порошковой и наноцеллюлозы

Cover Page

Cite item

Full Text

Open Access Open Access
Restricted Access Access granted
Restricted Access Subscription Access

Abstract

В обзоре приведены сведения о первоначальном и современном этапе создания способов и стадий технологий получения порошковой целлюлозы, а также микрофибриллярной, микрокристаллической и наноцеллюлозы. Сырьем для порошковой целлюлозы являются отходы деревообрабатывающей и сельскохозяйственной промышленности, а также продукты переработки целлюлозно-бумажной и текстильной промышленности. Исторически сложившиеся механические, физические, химические и биологические методы представлены в обзоре с привлечением сведений о возможностях использования дополнительных стадий, например паро-взрывного метода. Приведены сведения о сравнительных структурных исследованиях наличия функциональных групп лигноцеллюлозного сырья и полученных из него порошковых целлюлоз с учетом надмолекулярной структуры и остаточного лигнина. Показаны возможности широкого применения порошковой целлюлозы в суверенных технологиях фармацевтической и косметической промышленности в качестве связующих и эмульгаторов, переработки ее в простые и сложные эфиры, а также в волокна (через растворы). Неводные растворы целлюлозы и смесей целлюлозы с синтетическими полимерами открывают возможности создания углеродных волокнистых материалов и композитов (уникальным образом сочетающих высокую прочность, химическую и термостойкость, а также электропроводность и низкую плотность), которые являются актуальными в научно-практическом плане при расширении ассортимента продукции текстильной, медицинской отраслей, а также разнообразной техники с уникальными свойствами для автомобилестроения, ракетостроения и различной техники специального назначения. Развитие этих технологий является, безусловно, междисциплинарным.

Full Text

Restricted Access

About the authors

В. В. Мясоедова

Акционерное общество “Группа компаний “ТИТАН””

Author for correspondence.
Email: myasoedova.vv@titan-group.ru
Russian Federation, Москва

Д. А. Голобоков

Национальный исследовательский технологический университет “Московский институт стали и сплавов”

Email: myasoedova.vv@titan-group.ru
Russian Federation, Москва

Е. А. Чуев

Акционерное общество “Группа компаний “ТИТАН””

Email: myasoedova.vv@titan-group.ru
Russian Federation, Москва

References

  1. Debnath B., Haldar D., Purkait M.K. // Carbohydr. Polym. 2021. V. 273. P. 118537.
  2. Мясоедова В.В., Марченко Г.Н., Крестов Г.А. Физическая химия неводных растворов целлюлозы и ее производных. М.: Наука, 1991. С. 225.
  3. Пат. 38961 СССР. 1934.
  4. Пат. 46842 СССР. 1936.
  5. Соловьев В.Е. А.с. 54277 СССР. 1938.
  6. Пакшвер П.Б., Яковенко З.М. А.с. 60828 СССР. 1942.
  7. Груз З.Я., Морозов Н.Н. А. с. 65049 СССР. 1945.
  8. Назарьина Л.А., Трусова С.П., Гальбрайх Л.С., Бакшеев И.П., Фингер Г.Г., Соколовский Б.М. А. с. 1353845 СССР // Б.И. 1987. № 43. C. 3.
  9. Mitchell R.L. // Ind. Eng. Chem. 1949. V. 41. № 10. P. 2197.
  10. Toptunov E.A., Sevastyanova Y.V. // Chem. Plant Raw Mater. 2021. № 4. P. 31.
  11. Adel A.M., El-Gendy A.A., Diab M.A., Abou-Zeid R.E., El-Zawawy W.K., Dufresne A. // Ind. Crops. Prod. 2016. V. 93. Pt I. P. 161.
  12. Аутлов С.А., Базарнова Н.Г., Кушнир Е.Ю. // Химия растительного сырья. 2013. № 3. С. 33.
  13. Fechner P.M., Wartewig S., Füting M., Heilmann A., Neubert R.H.H., Kleinebudde P. // AAPS Pharm. Sci. 2003. V. 5. № 4. P. 77.
  14. Battista O.A., Smith P.A. // Ind. Eng. Chem. 1962. V. 54. № 9. P. 20.
  15. Ениколопов Н.С., Марченко Г.Н., Левин В.Ю., Райнес В.А., Крючков А.Н., Першин С.А., Кармилов А.Ю. А.с. 1730297 СССР // Б.И. 1992. № 16. C. 4.
  16. Kargarzadeh H., Ioelovich M., Ahmad I., Thomas S., Dufresne A. // Handbook of Nanocellulose and Cellulose Nanocomposites. Germany: Wiley, 2017. P. 1.
  17. Dufresne A. Nanocellulose: From Nature to High Performance Tailored Materials. Germany: DE GRUYTER, 2012.
  18. Mikhailidi A.M., Markin V.I., Kotelnikova N.E. // Сhem. Plant Raw Mater. 2022. № 1. P. 93–104.
  19. Fernandes E.M., Pires R.A., Mano J.F., Reis R.L. // Prog. Polym. Sci. 2013. V. 38. № 10–11. P. 1415.
  20. Abraham E., Deepa B., Pothen L.A., Cintil J., Thomas S., John M.J., Narine S.S. // Carbohydr. Polym. 2013. V. 92. № 2. P. 1477.
  21. Moon R.J., Martini A., Nairn J., Simonsen J., Youngblood J. // Chem. Soc. Rev. 2011. V. 40. № 7. P. 3941.
  22. Imai T., Sugiyama J. // Macromolecules. 1998. V. 31. № 18. P. 6275.
  23. Sugiyama J., Harada H., Fujiyoshi Y., Uyeda N. // Planta. 1985. V. 166. № 2. P. 161.
  24. Hua K., Strømme M., Mihranyan A., Ferraz N. // Cellulose. 2015. V. 22. № 6. P. 3673.
  25. Ashjaran A., Yazdanshenas M.E., Rashidi A., Khajavi R., Rezaee A. // J. Text. Inst. 2013. V. 104. № 2. P. 121.
  26. Iwamoto S., Isogai A., Iwata T. // Biomacromolecules. 2011. V. 12. № 3. P. 831.
  27. Elazzouzi-Hafraoui S., Nishiyama Y., Putaux J.L., Heux L., Dubreuil F., Rochas C. // Biomacromolecules. 2008. V. 9. № 1. P. 57.
  28. Kumar A.K., Sharma S. // Bioresour. Bioprocess. 2017. V. 4. № 1. P. 7.
  29. Siró I., Plackett D. // Cellulose. 2010. V. 17. № 3. P. 459.
  30. Alemdar A., Sain M. // Bioresour. Technol. 2008. V. 99. № 6. P. 1664.
  31. Chakraborty A., Sain M., Kortschot M. Wood Microfibres – Effective Reinforcing Agents for Composites. SAE Technical Paper. 2006-01-0106, 2006.
  32. Chakraborty A., Sain M., Kortschot M. // Holzforschung. 2005. V. 59. № 1. P. 102.
  33. Zhu J.Y., Pan X.J. // Bioresour. Technol. 2010. V. 101. № 13. P. 4992.
  34. Chen P., Yu H., Liu Y., Chen W., Wang X., Ouyang M. // Cellulose. 2013. V. 20. № 1. P. 149.
  35. Frone A.N., Panaitescu D., Donescu D. // U.P.B. Sci. Bull. B. 2011. V. 73. № 2. P. 133.
  36. Kumar R., Wyman C.E. // Biotechnol. Prog. 2009. V. 25. № 2. P. 302.
  37. Cheng Y.S., Zheng Y., Yu C.W., Dooley T.M., Jenkins B.M., VanderGheynst J.S. // Appl. Biochem. Biotechnol. 2010. V. 162. № 6. P. 1768.
  38. McIntosh S., Vancov T. // Bioresour. Technol. 2010. V. 101. № 17. P. 6718.
  39. Ibrahim M.M., El-Zawawy W.K., Abdel-Fattah Y.R., Soliman N.A., Agblevor F.A. // Carbohydr. Polym. 2011. V. 83. № 2. P. 720.
  40. Sills D.L., Gossett J.M. // Bioresour. Technol. 2011. V. 102. № 2. P. 1389.
  41. Morán J.I., Alvarez V.A., Cyras V.P., Vázquez A. // Cellulose. 2008. V. 15. № 1. P. 149.
  42. Wang B., Sain M. // Compos. Sci. Technol. 2007. V. 67. № 11–12. P. 2521.
  43. Wang B., Sain M., Oksman K. // Appl. Compos. Mater. 2007. V. 14. № 2. P. 89.
  44. Abdel-Halim E.S., Emam H.E., El-Rafie M.H. // Carbohydr. Polym. 2008. V. 74. № 4. P. 783.
  45. Taherzadeh M., Karimi K. // Int. J. Mol. Sci. 2008. V. 9. № 9. P. 1621.
  46. Brodeur G., Yau E., Badal K., Collier J., Ramachandran K.B., Ramakrishnan S. // Enzyme Res. 2011. V. 2011. P. 1.
  47. Pakzad A., Simonsen J., Heiden P.A., Yassar R.S. // J. Mater. Res. 2012. V. 27. № 3. P. 528.
  48. Araki J., Wada M., Kuga S., Okano T. // Colloids Surf. A. 1998. V. 142. № 1. P. 75.
  49. Yu H., Qin Z., Liang B., Liu N., Zhou Z., Chen L. // J. Mater. Chem. A. 2013. V. 1. № 12. P. 3938.
  50. Camarero Espinosa S., Kuhnt T., Foster E.J., Weder C. // Biomacromolecules. 2013. V. 14, № 4. P. 1223.
  51. Um B.-H., Karim M.N., Henk L.L. // Appl. Biochem. Biotechnol. 2003. V. 105. № 1–3. P. 115.
  52. Filson P., Dawsonandoh B. // Bioresour. Technol. 2009. V. 100. № 7. P. 2259.
  53. Liu D., Zhong T., Chang P.R., Li K., Wu Q. // Bioresour. Technol. 2010. V. 101, № 7. P. 2529.
  54. Yan C.-F., Yu H.-Y., Yao J.-M. // Cellulose. 2015. V. 22, № 6. P. 3773.
  55. Braun B., Dorgan J.R. Single-Step // Biomacromolecules. 2009. V. 10. № 2. P. 334.
  56. Ruiz E., Cara C., Manzanares P., Ballesteros M., Castro E. // Enzyme Microb. Technol. 2008. V. 42. № 2. P. 160.
  57. Liu L., Sun J., Cai C., Wang S., Pei H., Zhang J. // Bioresour. Technol. 2009. V. 100. № 23. P. 5865.
  58. Kamireddy S.R., Li J., Tucker M., Degenstein J., Ji Y. / Ind. Eng. Chem. Res. 2013. V. 52. № 5. P. 1775.
  59. López-Linares J.C., Romero I., Moya M., Cara C., Ruiz E., Castro E. // Bioresour Technol. 2013. V. 128. P. 180.
  60. Zhang Y., Li Q., Su J., Lin Y., Huang Z., Lu Y., Zhu Y. // Bioresour. Technol. 2015. V. 177. P. 176.
  61. Li J., Zhang X., Zhang M., Xiu H., He H. // Carbohydr. Polym. 2015. V. 117. P. 917.
  62. Lu Q., Tang L., Lin F., Wang S., Chen Y., Chen X., Huang B. // Cellulose. 2014. V. 21. № 5. P. 3497.
  63. Abd Hamid S.B., Chowdhury Z.Z., Karim Md.Z. // Bioresources. 2014. V. 9. № 4. P. 7403.
  64. Yahya M.B., Lee H.V., Abd Hamid S.B. // Bioresources. 2015. V. 10. № 4. P. 7627.
  65. Пат. 2773160 Россия // Б.И. 2022. № 16. С. 6.
  66. Pinkert A., Marsh K.N., Pang S., Staiger M.P. // Chem. Rev. 2009. V. 109. № 12. P. 6712.
  67. Yokota S., Kitaoka T., Sugiyama J., Wariishi H. // Adv. Mater. 2007. V. 19. № 20. P. 3368.
  68. Gunnars S., Wågberg L., Cohen Stuart M.A. // Cellulose. 2002. V. 9. № 3/4. P. 239.
  69. Dogan H., Hilmioglu N.D. // Carbohydr. Polym. 2009. V. 75. № 1. P. 90.
  70. Viet D., Beck-Candanedo S., Gray D.G. // Cellulose. 2007. V. 14. № 2. P. 109.
  71. Petersson L., Oksman K. // Compos. Sci. Technol. 2006. V. 66. № 13. P. 2187.
  72. Dhiman S.S., Haw J.R., Kalyani D., Kalia V.C., Kang Y.C., Lee J.K. // Bioresour. Technol. 2015. V. 179. P. 50.
  73. Song L., Yu H., Ma F., Zhang X. // Bioresources. 2013. V. 8. № 3.
  74. Du W., Yu H., Song L., Zhang J., Weng C., Ma F., Zhang X. // Biotechnol. Biofuels. 2011. V. 4. № 1. P. 37.
  75. Sánchez C. // Biotechnol. Adv. 2009. V. 27, № 2. P. 185.
  76. Henriksson M., Henriksson G., Berglund L.A., Lindström, T. // Eur. Polym. J. 2007. V. 43. № 8. P. 3434.
  77. Li Y., Pickering K.L. // Compos. Sci. Technol. 2008. V. 68, № 15–16. P. 3293.
  78. Sun Y., Cheng J. // Bioresour Technol. 2002. V. 83, № 1. P. 1.
  79. Пат. 2186071 Россия. 2002.
  80. Agbor V.B., Cicek N., Sparling R., Berlin A., Levin D.B. // Biotechnol. Adv. 2011. V. 29. № 6. P. 675.
  81. Ахметшин И.Р., Просвирников Д.Б. // Инновации в химико-лесном комплексе: тенденции и перспективы развития: Матер. Всерос. науч.-практич. конф. с международным участием. Красноярск, 2017. С. 125.
  82. Просвирников Д.Б., Ахметшин И.Р., Закиров С.Р. // Деревообрабат. пром-сть. 2017. Т. 3. С. 41.
  83. Просвиников Д.Б., Ахметшин И.Р., Гайнуллина Д.Ш., Просвирникова Т.Д. // Вестн. Казанского технол. ун-та. 2015. Т. 18. № 11. С. 156.
  84. Просвирников Д.Б., Ахметшин И.Р., Гайнуллина Д.Ш. // Актуальные направления научных исследований XXI века: теория и практика. 2014. Т. 2. № 5–4. С. 252.
  85. Сафин Р.Г., Просвирников Д.Б., Салдаев В.А. // Деревообрабат. пром-сть. 2012. Т. 4. С. 8.
  86. Зиатдинова Д.Ф., Сафин Р.Г., Просвирников Д.Б. // Вестн. Казанского технол. ун-та. 2011. Т. 12. С. 58.
  87. Зиатдинова Д.Ф., Сафин Р.Г., Просвирников Д.Б. // Вестн. Казанского технол. ун-та. 2011. Т. 12. С. 70.
  88. George J., Sabapathi S.N. // Nanotechnol., Sci. Appl. 2015. P. 45.
  89. Hernandez Pinson A.M., Maksimov A., Zhukova A.A., Kudryashova D.A., Momzyakova K.S., Kutyreva M.P., Gatauilina A.R., Kutyrev G.A. // Сhem. Plant Raw Mater. 2021. № 2. P. 79.
  90. Klemm D., Schumann D., Udhardt U., Marsch S. // Prog. Polym. Sci. 2001. V. 26. № 9. P. 1561.
  91. Ioelovich M.Ya. // Polymer Science А. 2016. V. 58. № 6. P. 925.
  92. Grumezescu A.M. // Fabrication and Self-Assembly of Nanobiomaterials / New York: William Andrew, 2016. P. 23.
  93. Mateo S, Peinado S., Morillas-Gutiérrez F., La Rubia M.D., Moya A. J. // J. Processes, 2021. V. 9. № 1594.
  94. Пугачева И. Н. Дис. … д-ра техн. наук. Воронеж: Воронежский гос. ун-т инженерных технологий, 2015.
  95. Sijabat E.K., Nuruddin A., Aditiawati P., Sunendar Purwasasmita B. // Mater. Res. Express. 2020. V. 7. № 5. P. 055010.
  96. Sijabat E.K., Nuruddin A., Aditiawati P., Purwasasmita B. S. // J. Phys., Conf. Ser. 2019. V. 1230. № 1. P. 012085.
  97. Sijabat E.K., Nuruddin A., Aditiawati P., Purwasasmita B.S. // Mater. Res. Express. 2020. V. 7. № 10. P. 105004.
  98. Batmaz R., Mohammed N., Zaman M., Minhas G., Berry R.M., Tam K.C. // Cellulose. 2014. V. 21. № 3. P. 1655.
  99. Fan X.M., Yu H.Y., Wang D.C., Mao Z.H., Yao J., Tam K. (Michael) C. // ACS Sustain. Chem. Eng. 2019. V. 7. № 21. P. 18067.
  100. Emam H.E., Shaheen T.I. // J. Polym. Environ. 2019. V. 27. № 11. P. 2419.
  101. Moharrami P., Motamedi E. // Bioresour. Technol. 2020. V. 313. P. 123661.
  102. Ariaeenejad S., Motamedi E., Ramezani Tazehabad M. // Proc. Saf. Environ. Prot. 2023. V. 176. P. 918.
  103. Qiao H., Zhou Y., Yu F., Wang E., Min Y., Huang Q., Ma T. // Chemosphere. 2015. V. 141. P. 297.
  104. Ariaeenejad S., Motamedi E., Salekdeh G.H. // Bioresour. Technol. 2022. V. 349. P. 126833.
  105. Batmaz R., Mohammed N., Zaman M., Minhas G., Berry R. M., Tam K. C. // J. Clean. Prod. 2020. V. 251. P. 119749.
  106. Georgouvelas D., Abdelhamid H.N., Li J., Edlund U., Mathew A.P. // Carbohydr. Polym. 2021. V. 264. Р. 118044.
  107. Wei J., Yang Z., Sun Y., Wang C., Fan J., Kang G., Li Y. // J. Mater. Sci. 2019. V. 54. № 8. P. 6709.
  108. Li H., Wang Y., Ye M., Zhang X., Zhang H., Wang G., Zhang Y. // J. Colloid. Interface. Sci. 2021. V. 600. P. 752.
  109. Maatar W., Boufi S. // Carbohydr. Polym. 2015. V. 126. P. 199.
  110. Guo D.M., An Q.D., Xiao Z.Y., Zhai S.R., Shi Z. // RSC Adv. 2017. V. 7. № 85. P. 54039.
  111. Geng B., Wang H., Wu S., Ru J., Tong C., Chen Y., Liu X. // ACS Sustain. Chem. Eng. 2017. V. 5. № 12. P. 11715.
  112. Liu J., Chen T.W., Yang Y.L., Bai Z.C., Xia L.R., Wang M., Li L. // Carbohydr. Polym. 2020. V. 230. P. 115619.
  113. Ji Y., Wen Y., Wang Z., Zhang S., Guo M. // J. Clean Prod. 2020. V. 255. P. 120276.
  114. She J., Tian C., Wu Y., Li X., Luo S., Qing Y., Jiang Z. // J. Nanosci. Nanotechnol. 2018. V. 18, № 6. P. 4167.
  115. Syeda H.I., Yap P.S. // Sci. Total Environ. 2022. V. 807.
  116. Lei C., Gao J., Ren W., Xie Y., Abdalkarim S.Y.H., Wang S., Yao J. // Carbohydr. Polym. 2019. V. 205. Р. 35.
  117. Sun P., Wang M., Wu T., Guo L., Han W. // Polymers. 2023. V. 15. № 11. P 2434.
  118. Chen X., Zhou S., Zhang L., You T., Xu F. // Materials. 2016. V. 9. № 7. P 582.
  119. Wang F., Pan Y., Cai P., Guo T., Xiao H. // Bioresour. Technol. 2017. V. 241. P 482.
  120. Zhao B., Jiang H., Lin Z., Xu S., Xie J., Zhang A. // Carbohydr. Polym. 2019. V. 224. P. 115022.
  121. Dong C., Zhang F., Pang Z., Yang G. // Carbohydr. Polym. 2016. V. 151. P 230.
  122. Choi H.Y., Bae J.H., Hasegawa Y., An S., Kim IS., Lee H., Kim M. // Carbohydr. Polym. 2020. V. 234. P. 234.
  123. Wang C., Zhan Y., Wu Y., Shi X., Du Y., Luo Y., Deng H. // Int. J. Biol. Macromol. 2021. V. 183. P. 245.
  124. Qiao L., Li S., Li Y., Liu Y., Du K. // J. Clean. Prod. 2020. V. 253. P. 120017.
  125. Kushwaha J., Singh R. // Inorg. Chem. Commun. 2023. V. 152. P. 110721.
  126. Jung S., Kim J. // Polymers (Basel). 2020. V. 12. № 8. P. 1714.
  127. Yoo D.K., Woo H.C., Jhung S.H. // Coord. Chem Rev. 2020. V. 422. P. 213477.
  128. Nie J., Xie H., Zhang M., Liang J., Nie S., Han W. // Carbohydr. Polym. 2020. V. 250. P. 116955.
  129. Ma S., Zhang M., Nie J., Yang B., Song S., Lu P. // Cellulose. 2018. V. 25. № 10. P. 5999.
  130. Ma S., Zhang M., Nie J., Tan J., Yang B., Song S. // Carbohydr. Polym. 2019. V. 203. P. 415.
  131. Yoo D.K., Jhung S.H. // ACS Appl. Mater. Interfaces. 2019. V. 11. № 50. P. 47649.
  132. Woo H.C., Yoo D.K., Jhung S.H. // ACS Appl. Mater. Interfaces. 2020. V. 12. № 25. P. 28885.
  133. Yoo D.K., Woo H.C., Jhung S.H. // ACS Appl. Mater. Interfaces. 2020. V. 12, № 30. P. 34423.
  134. Su Z., Zhang M., Lu Z., Song S., Zhao Y., Hao Y. // Cellulose. 2018. V. 25. № 3. P. 1997.
  135. Jia M., Zhang X.F., Feng Y., Zhou Y., Yao J. // J. Memb. Sci. 2020. V. 595. P. 117579.
  136. Matsumoto M., Kitaoka T. // Adv. Mater. 2016. V. 28, № 9. P. 1765.
  137. Zhang X.F., Feng Y., Wang Z., Jia M., Yao J. // J. Memb. Sci. 2018. V. 568. P. 10.
  138. Yang S., Zou Q., Wang T., Zhang L. // J. Memb. Sci. 2019. V. 569. P. 48.
  139. Yang K., Dai Y., Zheng W., Ruan X., Li H., He G. // Sep. Purif. Technol. 2019. V. 214. P. 87.
  140. Policicchio A., Florent M., Attia M.F., Whitehead D.C., Jagiello J., Bandosz T.J. // Adv. Mater. Interfaces. 2020. V. 7. № 14. P. 1902098.
  141. Valencia L., Abdelhamid H.N. // Carbohydr. Polym. 2019. V. 213. P. 338.
  142. Ma H., Wang Z., Zhang X.-F., Ding M., Yao J. // Carbohydr. Polym. 2021. V. 270. P. 118376.
  143. Gamelas J. A.F., Evtyugina M.G., Portugal I., Evtuguin D.V. // RSC Adv. 2012. V. 2. № 3. P. 831.
  144. Zhang Y., Yin M., Lin X., Ren X., Huang T.S., Soo Kim I. // Chem. Eng. J. 2019. V. 371. P. 306.
  145. Yang Y., Guo Z., Huang W., Zhang S., Huang J., Yang H., Gu S. // Appl. Surf. Sci. 2020. V. 503. P. 144079.
  146. Yang Y., Huang W., Guo Z., Zhang S., Wu F., Huang J., Gu S. // Cellulose. 2019. V. 26. № 17. P. 9335.
  147. Lu W., Duan C., Liu C., Zhang Y., Meng X., Dai L., Wang W., Yu H., Ni Y. // Carbohydr. Polym. 2020. V. 247. P. 116691.
  148. Tan C., Lee M.C., Arshadi M., Azizi M., Abbaspourrad A. // Angew. Chem., Int. Ed. 2020. V. 59. № 24. P. 9506.
  149. Rajwade J.M., Paknikar K.M., Kumbhar J.V. // Appl. Microbiol. Biotechnol. 2015. V. 99. № 6. P. 2491.
  150. Ostadhossein F., Mahmoudi N., Morales-Cid G., Tamjid E., Navas-Martos F., Soriano-Cuadrado B., Simchi A. // Materials. 2015. V. 8. № 9. P. 6401.
  151. Wu C.-N., Fuh S.C., Lin S.P., Lin Y.Y., Chen H.-Y., Liu J.M., Cheng K.C. // Biomacromolecules. 2018. V. 19. № 2. P. 544.
  152. Halib N., Ahmad I., Grassi M., Grassi G. // Int J Pharm. 2019. V. 566. P. 631.
  153. Moroni L., Schrooten J., Truckenmüller R., Rouwkema J., Sohier J., van Blitterswijk C.A. //Tissue Engineering. Amsterdam: Elsevier, 2014. P. 1.
  154. Tummala G.K., Lopes V.R., Mihranyan A., Ferraz N. // J. Funct. Biomater. 2019. V. 10. № 3. P. 35.
  155. Kowalska-Ludwicka K., Cala J., Grobelski B., Sygut D., Jesionek-Kupnicka D., Kolodziejczyk M., Bielecki S., Pasieka Z. // Arch. Med. Sci. 2013. V. 3. P. 527.
  156. Fu L., Zhang Y., Li C., Wu Z., Zhuo Q., Huang X., Yang G. // J. Mater. Chem. 2012. V. 22. № 24. P. 12349.
  157. De Olyveira G.M., Manzine Costa L.M., Basmaji P., Xavier Filho L. // J. Nanotechnol. Eng. Med. 2011. V. 2. № 3. P. 034001
  158. Poonguzhali R., Khaleel Basha S., Sugantha Kumari V. // Int. J. Biol. Macromol. 2018. V. 112. P. 1300.
  159. Hong H.J., Kim J., Kim D.Y., Kang I., Kang H.K., Ryu B.G. // Int. J. Pharm. 2019. V. 567. P. 118502.
  160. Supramaniam J., Adnan R., Mohd Kaus N.H., Bushra R. //Int. J. Biol. Macromol. 2018. V. 118. P. 640.
  161. AL-Rajabi M.M., Teow Y.H. // Sustainable Chem. Pharm. 2023. V. 31. P. 100939.
  162. Parvaneh S., Pourmadadi M., Abdouss M., Pourmousavi S.A., Yazdian F., Rahdar A., Díez-Pascual A.M. // Int. J. Biol. Macromol. 2023. V. 241. P. 124566.
  163. Mohd Amin M.C.I., Ahmad N., Halib N., Ahmad I. // Carbohydr. Polym. 2012. V. 88. № 2. P. 465.
  164. Rabbi M.A., Rahman M.M., Minami H., Yamashita N., Habib M.R., Ahmad H. // Carbohydr. Polym. 2021. V. 251. P. 117024.
  165. Li Q., Zhou D., Zhang P., Man P., Tian Z., Li Y., Ai S. // Colloids Surf., A. 2016. V. 501. P. 132.
  166. Li X., Zhang L., Wang Z., Wu S., Ma J. // Carbohydr. Polym. 2021. V. 259. P. 117752.
  167. Ahmed F., Gulzar T., Kiran S., Ahmad I., Fatima A., Yasir S., Khalil A., UI Islam M., M. Bakhsh E., Kamal T. // Appl. Nanosci. 2022. V. 12. № 11. P. 3585.
  168. Ahsan H.M., Zhang X., Li Y., Li B., Liu S. // Int. J. Biol. Macromol. 2019. V. 132. P. 1176.
  169. Wang Y., Zeng W., Zhao Y., Tang M., Chang X., Xu Y., Li R., Liu Z. // ChemCatChem. 2023. V. 15. № 2. P. 202201168.
  170. Zhang Y., Han B., Zhang Z., Zhao X., Li W., Li B., Zhu L. // Green Chem. 2023. V. 25. № 16. P. 6253.
  171. Wu Y., Li Y., Zhao T., Wang X., Isaeva V.I., Kustov L.M., Yao J., Gao J. // Carbohydr. Polym. 2022. V. 296. P. 119969.
  172. Shishmakov A.B., Mikushina Y.V., Seleznev A.S., Koryakova O.V., Valova M.S., Petrov L.A. // Russ. J. Appl. Chem. 2008. V. 81. № 12. P. 2180.
  173. Rubacha M. // J. Appl. Polym. Sci. 2006. V. 101. № 3. P. 1529.
  174. Wang G., Yang X., Wang W. // Polymers (Basel). 2019. V. 11. № 3. P. 441.
  175. Xu Y., Wu Z., Li A., Chen N., Rao J., Zeng, Q. // Polymers. 2024. V. 16. № 3. P. 423.
  176. Khelifa F., Habibi Y., Bonnaud L., Dubois P. // ACS. Appl. Mater. Interfaces. 2016. V. 8. № 16. P. 10535.
  177. Głowińska E., Kasprzyk P., Datta J. // Wood Sci. Technol. 2021. V. 55. № 6. P. 1673.
  178. Suzuki K., Sato A., Okumura H., Hashimoto T., Nakagaito A. N., Yano H. // Cellulose. 2014. V. 21. № 1. P. 507.
  179. Azadfar M., Graham M.R., Wolcott M.P. // J. Compos. Sci. 2019. V. 3. № 4. P. 98.
  180. Bagus Pambudi A., Priyangga A., Hartanto D., Atmaja L. //Mater. Today: Proc. 2021. V. 46. P. 1855.
  181. Muhmed S.A., Jaafar J., Daud S.S., Hanifah M.F.R., Purwanto M., Othman M.H.D., Ismail A.F. // J. Environ. Chem. Eng. 2021. V. 9. № 4. P. 105577.
  182. Rana A.K., Scarpa F., Thakur V.K. // Ind. Crops Prod. 2022. V. 187. P. 115356.
  183. Selyanchyn O., Selyanchyn R., Lyth S.M. // Front Energy Res. 2020. V. 8. P. 596164.
  184. Asandulesa M., Andreea C., Culica E., Melinte V., Coseri S. // Appl. Surf. Sci. 2023. V. 607. P. 155077.
  185. Aritonang H.F., Kamu S.V., Ciptai C., Onggo D., Radiman C. // Bull. Chem. React. Eng. Catal. 2017. V. 12, № 2. P. 287.
  186. Ummartyotin S., Pechyen C. // Carbohydr. Polym. 2016. V. 142. P. 133.
  187. Wang Z., Sun C., Li F., Chen L. // Chem. Eng. J. 2021. V. 415. P. 129006.
  188. Dasan Y.K., Bhat A.H., Ahmad F. // Carbohydr. Polym. 2017. V. 157. P. 1323.
  189. Jin K., Tang Y., Zhu X., Zhou Y. // Int. J. Biol. Macromol. 2020. V. 162. P. 1109.
  190. Farooq U., Ullah M.W., Yang Q., Aziz A., Xu J., Zhou L., Wang S. // Biosens. Bioelectron. 2020. V. 157. P. 112163.
  191. Mohammadi H. // Proc. Inst. Mech. Eng. H. 2011. V. 225. № 7. P. 718.
  192. Picheth G.F., Pirich C.L., Sierakowski M.R., Woehl M.A., Sakakibara C.N., de Souza C.F., Martin A.A., da Silva R., de Freitas R.A. // Int. J. Biol. Macromol. 2017. V. 104. P. 97.
  193. Zang S., Zhang R., Chen H., Lu Y., Zhou J., Chang X., Qiu G., Wu Z., Yang G. // Mater. Sci. Eng. C. 2015. V. 46. P. 111.
  194. Martínez Ávila H., Schwarz S., Feldmann E.M., Mantas A., von Bomhard A., Gatenholm P., Rotter, N. // Appl. Microbiol. Biotechnol. 2014. V. 98. № 17. P. 7423.
  195. Yadav V., Sun L., Panilaitis B., Kaplan D.L. // J. Tissue Eng. Regener. Med. 2015. V. 9. № 12. P. E276.
  196. Zang S., Zhuo Q., Chang X., Qiu G., Wu Z., Yang G. // Carbohydr. Polym. 2014. V. 104. P. 158.
  197. Akaraonye E., Fili, J., Safarikova M., Salih V., Keshavarz T., Knowles J.C., Roy I. // Polym Int. 2016. V. 65. № 7. P. 780.
  198. de Olyveira G.M., Basmaji P., Costa L.M.M., Dos Santos M.L., Dos Santos Riccardi C., Guastaldi F.P.S., Scarel-Caminaga R.M., de Oliveira Capote T.S., Pizoni E., Guastaldi A.C. // Mater. Sci. Eng. C. 2017. V. 75. P. 1359.
  199. Phogat K., Kanwar S., Nayak D., Mathur N., Ghosh S.B., Bandyopadhyay-Ghosh S. // J. Appl. Polym. Sci. 2020. V. 137. № 23. P. 48789.
  200. Huang W., Wang Y., Huang Z., Wang X., Chen L., Zhang Y., Zhang, L. // ACS Appl. Mater. Interfaces. 2018. V. 10. № 48. P. 41076.
  201. Zhu C., Li F., Zhou X., Lin L., Zhang T. // J. Biomed. Mater. Res. A. 2014. V. 102. № 5. P. 1548.
  202. Pértile R., Moreira S., Andrade F., Domingues L., Gama M. // Biotechnol. Prog. 2012. V. 28. № 2. P. 526.
  203. Kim D., Park S., Jo I., Kim S.M., Kang D.H., Cho S.P., Park J.B., Hong B.H., Yoon M.H. // Small. 2017. V. 13. № 26. P. 1700331.
  204. Kuzmenko V., Karabulut E., Pernevik E., Enoksson P., Gatenholm P. // Carbohydr. Polym. 2018. V. 189. P. 22.
  205. Picheth G.F., Pirich C.L., Sierakowski M.R., Woehl M.A., Sakakibara C.N., de Souza C.F., Martin A. A., da Silva R., de Freitas R. A. // Int. J. Biol. Macromol. 2017. V. 104. P. 97.
  206. Wang J., Gao C., Zhang Y., Wan Y. // Mater. Sci. Eng. C. 2010. V. 30. № 1. P. 214.
  207. Tummala G.K., Lopes V.R., Mihranyan A., Ferraz N. // J. Funct. Biomater. 2019. V. 10. № 3. P. 35.
  208. Yoshino A., Tabuchi M., Uo M., Tatsumi H., Hideshima K., Kondo, S., Sekine J. // Acta Biomater. 2013. V. 9. № 4. P. 6116.
  209. Silvestre A.J., Freire C.S., Neto C.P. // Expert Opin. Drug Delivery. 2014. V. 11. № 7. P. 1113.
  210. Mensah A., Chen Y., Christopher N., Wei Q. // Bioeng. 2022. V. 9. № 1. P. 3.
  211. Trovatti E., Silva N.H., Duarte I.F., Rosado C.F., Almeida I.F., Costa P., Freire C.S., Silvestre A.J., Neto C. P. // Biomacromolecules. 2011. V. 12. № 11. P. 4162.
  212. Nakyp A.M., Cherezova E. N., Karaseva Yu.S., Dauylbek A. A. // Bull. Korkyt Ata Kyzylorda Univ. 2022. V. 63. P. 28.
  213. Mohammadali Azadfar, Max R. Graham, P. Michael // J. Compos. Sci. 2019. V. 3. P. 98.

Supplementary files

Supplementary Files
Action
1. JATS XML
2. Fig. 1

Download (181KB)
3. Fig. 2

Download (202KB)

Copyright (c) 2024 Russian Academy of Sciences