Outlooks of Using Small Extracellular Vesicles as a Transport Vehicle through the Blood–Brain Barrier
- Autores: Khaspekov L.G.1, Yakovlev A.A.2,3
- 
							Afiliações: 
							- Research Center of Neurology
- Institute of Higher Nervous Activity and Neurophysiology RAS
- Scientific and Practical Psychoneurological Center named after Z.P. Solovy’ov DZM
 
- Edição: Volume 40, Nº 1 (2023)
- Páginas: 3-12
- Seção: Review Articles
- URL: https://rjraap.com/1027-8133/article/view/653951
- DOI: https://doi.org/10.31857/S1027813323010089
- EDN: https://elibrary.ru/DUIRZW
- ID: 653951
Citar
Texto integral
 Acesso aberto
		                                Acesso aberto Acesso está concedido
						Acesso está concedido Acesso é pago ou somente para assinantes
		                                							Acesso é pago ou somente para assinantes
		                                					Resumo
The review summarizes the results of recent studies on the mechanisms mediating the crossing by small extracellular vesicles through blood-brain barrier (BBB). The kinds of vesicular transport through the BBB, including receptor-mediated and adsorptive-mediated transcytosis, are considered. The possibilities of optimizing the penetration of vesicles into the parenchyma of the brain through the BBB are shown.
Sobre autores
L. Khaspekov
Research Center of Neurology
														Email: nchjournal@gmail.com
				                					                																			                												                								Russia, Moscow						
A. Yakovlev
Institute of Higher Nervous Activity and Neurophysiology RAS; Scientific and Practical Psychoneurological Center named after Z.P. Solovy’ov DZM
														Email: nchjournal@gmail.com
				                					                																			                												                								Russia, Moscow; Russia, Moscow						
Bibliografia
- Busatto S., Morad G., Guo P., Moses M.A. // FASEB Bioadv. 2021. V. 3. P. 665–675.
- Théry C., Witwer K.W., Aikawa E., Alcaraz M.J., Anderson J.D., Andriantsitohaina R., Antoniou A., Arab T., Archer F., Atkin-Smith G.K. et al. // J. Extracell. Ves. 2018. V. 7. № 1. 1535750
- Kapogiannis D., Mustapic M., Shardell M.D., Berkowitz S.T., Diehl T.C., Spangler R.D., Tran J., Lazaropoulos M.P., Chawla S., Gulyani S. // JAMA Neurology. 2019. V. 76. № 11. P. 1340–1351.
- Mustapic M., Eitan E., Werner J.K., Berkowitz S.T., Lazaropoulos M.P., Tran J., Goetzl E.J., Kapogiannis D. // Front. Neurosci. 2017. V. 11. 278.
- Winston C.N., Goetzl E.J., Akers J.C., Carter B.S., Rockenstein E.M., Galasko D., Masliah E., Rissman R.A. // Alzheimer’s and Dementia: Diagnosis, Assessment and Disease Monitoring. 2016. V. 3. P. 63–72.
- Goetzl E.J., Kapogiannis D., Schwartz J.B., Lobach I.V., Goetzl L., Abner E.L., Jicha G.A., Karydas A.M., Boxer A., Miller B.L. // FASEB J. 2016. V. 30. № 12. P. 4141–4148.
- Fiandaca M.S., Kapogiannis D., Mapstone M., Boxer A., Eitan E., Schwartz J.B., Abner E.L., Petersen R.C., Federoff H.J., Miller B.L. // Alzheimer’s Dem. 2015. V. 11. № 6. P. 600–607.
- Ardashirova N.S., Fedotova E.Yu., Illarioshkin S.N. // Neurochem. J. 2020. V. 14. № 2. P. 127-132.
- Shi M., Liu C., Cook T.J., Bullock K.M., Zhao Y., Ginghina C., Li Y., Aro P., Dator R., He C. // Acta Neuropath. 2014. V. 128. № 5. P. 639–650.
- Shi M., Kovac A., Korff A., Cook T.J., Ginghina C., Bullock K.M., Yang L., Stewart T., Zheng D., Aro P. // Alzheimer’s & Dementia. 2016. V. 12. № 11. P. 1125–1131.
- Hamlett E.D., Goetzl E.J., Ledreux A., Vasilevko V., Boger H.A., LaRosa A., Clark D., Carroll S.L., Carmona-Iragui M., Fortea J. // Alzheimer’s & Dementia. 2017. V. 13. № 5. P. 541–549.
- Sproviero D., la Salvia S., Giannini M., Crippa V., Gagliardi S., Bernuzzi S., Diamanti L., Ceroni M., Pansarasa O., Poletti A. // Front. Neurosci. 2018. V. 12. 487.
- Ivanova M.V., Chekanova E.O., Belugin B.V., Dolzhikova I.V, Tutykhina I.L., Zakharova M.N. // Neurochem. J. 2020. V. 14. № 3. P. 321–327.
- Martinez B., Peplow P.V. // Neural Regeneration Res. 2020. V. 15. № 4. P. 606–619.
- Mycko M.P., Baranzini S.E. // Mult. Sclerosis J. 2020. V. 26. № 5. P. 599–604.
- Ebrahimkhani S., Beadnall H.N., Wang C., Suter C.M., Barnett M.H., Buckland M.E., Vafaee F. // Mol. Neurobiol. 2020. V. 57. № 2. P. 1245–1258.
- Xin H., Wang F., Li Y., Lu Q.-E., Cheung W.L., Zhang Y., Zhang Z.G., Chopp M. // Cell Transpl. 2017. V. 26. № 2. P. 243–257.
- Chen Y., Song Y., Huang J., Qu M., Zhang Y., Geng J., Zhang Z., Liu J., Yang G.-Y. // Front. Neurol. 2017. V. 8. 57.
- Song Y., Li Z., He T., Qu M., Jiang L., Li W., Shi X., Pan J., Zhang L., Wang Y. // Theranostics. 2019. V. 9. № 10. P. 2910–2923.
- Yakovlev A.A. // Neurochem. J. 2022. V. 16. № 2. P. 121–129.
- Choi J., Kim S.Y., Kim H., Lim B.C., Hwang H., Chae J.H., Kim K.J., Oh S., Kim E.Y., Shin J.-S. // BMC Neurol. 2020. V. 20. № 1. P. 85.
- Kumar S., Vijayan M., Bhatti J.S., Reddy P.H. // Prog. Mol. Biol. Transl. Sci. 2017. 146:47-94.
- Nasca C., Dobbin J., Bigio B., Watson K., de Angelis P., Kautz M., Cochran A., Mathé A.A., Kocsis J.H., Lee F.S. // Mol. Psychiatry. 2021. V. 26. № 9. P. 5140–5149.
- Gruzdev S.K., Yakovlev A.A., Druzhkova T.A., Guekht A.B., Gulyaeva N.V. // Cell. Mol. Neurobiol. 2019. V. 39. № 6. P. 729–750
- Yakovlev A.A., Druzhkova T.A., Nikolaev R.V., Kuznetsova V.E., Gruzdev S.K., Guekht A.B., Gulyaeva N.V. // Neurochem. J. 2019. V. 13. № 4. P. 385–390.
- Ceylan D., Tufekci K.U., Keskinoglu P., Genc S., Ozerdem A. // J. Affect. Dis. 2020. V. 262. P. 99–107.
- Amoah S.K., Rodriguez B.A., Logothetis C.N., Chander P., Sellgren C.M., Weick J.P., Sheridan S.D., Jantzie L.L., Webster M.J., Mellios N. // Neuropsychopharmacology. 2020. V. 45. № 4. P. 656–665.
- Ma Y., Li C., Huang Y., Wang Y., Xia X., Zheng J.C. // Cell Comm. Signal. 2019. V. 17. № 1. 96.
- Sharma G., Modgil A., Layek B., Arora K., Sun C., Law B., Singh J. // J. Control. Release. 2013. V. 167. № 1. P. 1–10.
- Gómez-Molina C., Sandoval M., Henzi R., Ramírez J.P., Varas-Godoy M., Luarte A., Lafourcade C.A., Lopez-Verrilli A., Smalla K.H., Kaehne T. // Int. J. Neuropsychopharmacol. 2019. V. 22. № 3. P. 232–246
- Belhadj Z., He B., Deng H., Song S., Zhang H., Wang X., Dai W., Zhang Q. // J. Extracell. Ves. 2020. V. 9. № 1. 1806444.
- Kamerkar S., Lebleu V.S., Sugimoto H., Yang S., Ruivo C.F., Melo S.A., Lee J.J., Kalluri R. // Nature. 2017. V. 546. № 7659. P. 498–503
- Shi M., Sheng L., Stewart T., Zabetian C.P., Zhang J. // Prog. Neurobiol. 2019. V. 175. P. 96–106.
- Banks W.A., Sharma P., Bullock K.M., Hansen K.M., Ludwig N., Whiteside T.L. // Int. J. Mol. Sci. 2020. V. 21. № 12. P. 1–21.
- Tkach M., Théry C. // Cell. 2016. V. 164. № 6. P. 1226–1232.
- Patil S.M., Sawant S.S., Kunda N.K. // Eur. J. Pharm. Biopharm. 2020. V. 154. P. 259–269.
- Heidarzadeh M., Gürsoy-Özdemir Y., Kaya M., Eslami Abriz A., Zarebkohan A., Rahbarghazi R., Sokullu E. // Cell Biosci. 2021. V. 11. № 1. 142.
- Dardet J.P., Serrano N., András I.E., Toborek M. // Front. Drug Deliv. 2022. V. 2.
- Kalluri R., LeBleu V.S. // Science. 2020. V. 367. № 6478. eaau6977.
- Matsumoto J., Stewart T., Banks W.A., Zhang J. // Curr. Pharm. Des. 2017. V. 23. № 40. P. 6206–6214.
- Tian T., Zhu Y.-L., Hu F.-H., Wang Y.-Y., Huang N.-P., Xiao Z.-D. // J. Cell. Physiol. 2013. V. 228. № 7. P. 1487–1495.
- Toth A.E., Holst M.R., Nielsen M.S. // Curr. Pharm. Des. 2020. V. 26. № 13. P. 1405–1416.
- Haqqani A.S., Thom G., Burrell M., Delaney C.E., Brunette E., Baumann E., Sodja C., Jezierski A., Webster C., Stanimirovic D.B. // J. Neurochem. 2018. V. 146. № 6. P. 735–752.
- Patel M.M., Patel B.M. // CNS Drugs. 2017. V. 31. № 2. P. 109–133.
- Banks W.A., Sharma P., Bullock K.M., Hansen K.M., Ludwig N., Whiteside T.L. // Int. J. Mol. Sci. 2020. V. 21. № 12. P. 1–21.
- Saint-Pol J., Gosselet F., Duban-Deweer S., Pottiez G., Karamanos Y. // Cells. 2020. V. 9. № 4. 851.
- Krämer-Albers E.-M., Bretz N., Tenzer S., Winterstein C., Möbius W., Berger H., Nave K.-A., Schild H., Trotter J. // Proteomics Clin. Appl. 2007. V. 1. № 11. P. 1446–1461.
- Wang G., Dinkins M., He Q., Zhu G., Poirier C., Campbell A., Mayer-Proschel M., Bieberich E. // J. Biol. Chem. 2012. V. 287. № 25. P. 21384–21395.
- Xin H., Li Y., Buller B., Katakowski M., Zhang Y., Wang X., Shang X., Zhang Z.G., Chopp M. // Stem Cells. 2012. V. 30. № 7. P. 1556–1564.
- Zhang Y., Kim M.S., Jia B., Yan J., Zuniga-Hertz J.P., Han C., Cai D. // Nature. 2017. V. 548. № 7665. P. 52–57.
- Fitzner D., Schnaars M., van Rossum D., Krishnamoorthy G., Dibaj P., Bakhti M., Regen T., Hanisch U.-K., Simons M. // J. Cell Sci. 2011. V. 124. № 3. P. 447–458.
- Frühbeis C., Fröhlich D., Kuo W.P., Amphornrat J., Thilemann S., Saab A.S., Kirchhoff F., Möbius W., Goebbels S., Nave K.-A. // PLoS Biol. 2013. V. 11. № 7. e1001604.
- Morel L., Regan M., Higashimori H., Ng S.K., Esau C., Vidensky S., Rothstein J., Yang Y. // J. Biol. Chemistry. 2013. V. 288. № 10. P. 7105–7116.
- Frühbeis C., Fröhlich D., Kuo W.P., Krämer-Albers E.-M. // Front. Cell. Neurosci. 2013. V. 7. 182.
- Budnik V., Ruiz-Cañada C., Wendler F. // Nat. Rev. Neurosci. 2016. V. 17. № 3. P. 160–172.
- Fitzner D., Schnaars M., van Rossum D., Krishnamoorthy G., Dibaj P., Bakhti M., Regen T., Hanisch U.-K., Simons M. // J. Cell Sci. 2011. V. 124. № 3. P. 447–458.
- Budnik V., Ruiz-Cañada C., Wendler F. // Nat. Rev. Neurosci. 2016. V. 17. № 3. P. 160–172.
- Fauré J., Lachenal G., Court M., Hirrlinger J., Chatellard-Causse C., Blot B., Grange J., Schoehn G., Goldberg Y., Boyer V. // Mol. Cell. Neurosci. 2006. V. 31. № 4. P. 642–648.
- Zhang J., Li S., Li L., Li M., Guo C., Yao J., Mi S. // Genom. Proteom. Bioinform. 2015. V. 13. № 1. P. 17–24.
- Shetgaonkar G.G., Marques S.M., DCruz C.E.M., Vibhavari R.J.A., Kumar L., Shirodkar R.K. // Drug Deliv. Transl. Res. 2022. V. 12. № 5. P. 1047–1079.
- Qu M., Lin Q., Huang L., Fu Y., Wang L., He S., Fu Y., Yang S., Zhang Z., Zhang L. // J. Control. Release. 2018. V. 287. P. 156–166.
- Morad G., Carman C.V., Hagedorn E.J., Perlin J.R., Zon L.I., Mustafaoglu N., Park T.-E., Ingber D.E., Daisy C.C., Moses M.A. // ACS Nano. 2019. V. 13. № 12. P. 13853–13865.
- Pulgar V.M. // Front. Neurosci. 2019. V. 12. 1019
- Terstappen G.C., Meyer A.H., Bell R.D., Zhang W. // Nat. Rev. Drug Discov. 2021. V. 20. № 5. P. 362–383.
- Azarmi M., Maleki H., Nikkam N., Malekinejad H. // Int. J. Pharm. 2020. V. 586. 119582.
- Uchida Y., Ohtsuki S., Katsukura Y., Ikeda C., Suzuki T., Kamiie J., Terasaki T. // J. Neurochem. 2011. V. 117. № 2. P. 333–345.
- Zuchero Y.J.Y., Chen X., Bien-Ly N., Bumbaca D., Tong R.K., Gao X., Zhang S., Hoyte K., Luk W., Huntley M.A. // Neuron. 2016. V. 89. № 1. P. 70–82.
- Karatas H., Aktas Y., Gursoy-Ozdemir Y., Bodur E., Yemisci M., Caban S., Vural A., Pinarbasli O., Capan Y., Fernandez-Megia E. // J. Neurosci. 2009. V. 29. № 44. P. 13761–13769.
- Sonoda H., Morimoto H., Yoden E., Koshimura Y., Kinoshita M., Golovina G., Takagi H., Yamamoto R., Minami K., Mizoguchi A. // Mol. Ther. 2018. V. 26. № 5. P. 1366–1374.
- Spencer B.J., Verma I.M. // Proc Natl Acad Sci U S A. 2007. V. 104. № 18. P. 7594–7599.
- Wagner S., Zensi A., Wien S.L., Tschickardt S.E., Maier W., Vogel T., Worek F., Pietrzik C.U., Kreuter J., von Briesen H. // PLoS One. 2012. V. 7. № 3. e32568.
- Spencer B., Trinh I., Rockenstein E., Mante M., Florio J., Adame A., El-Agnaf O.M.A., Kim C., Masliah E., Rissman R.A. // Neurobiol. Dis. 2019. V. 127. P. 163–177.
- Zhang W., Liu Q.Y., Haqqani A.S., Leclerc S., Liu Z., Fauteux F., Baumann E., Delaney C.E., Ly D., Star A.T. // Fluids Barriers CNS. 2020. V. 17. № 1. 47.
- Pardridge W.M., Kang Y.-S., Buciak J.L., Yang J. // Pharm. Res. 1995. V. 12. № 6. P. 807–816.
- Boado R.J., Pardridge W.M. // Mol. Pharmaceutics. 2017. V. 14. № 4. P. 1271–1277.
- Pardridge W.M., Boado R.J., Giugliani R., Schmidt M. // BioDrugs. 2018. V. 32. № 2. P. 169–176.
- Feral C.C., Nishiya N., Fenczik C.A., Stuhlmann H., Slepak M., Ginsberg M.H. // Proc Natl Acad Sci U S A. 2005. V. 102. № 2. P. 355–360.
- Xie F., Xie F., Qin, Yuan, Tang, Zhang, Fan, Chen, Hai, Yao, et al. // Int. J. Nanomedicine. 2012. V. 7. P. 163–175.
- Guo Y., Zhang Y., Li J., Zheng Y., Lu Y., Jiang X., He X., Ma H., An S., Jiang C. // ACS Appl. Mater. Interfaces. 2015. V. 7. № 9. P. 5444–5453.
- Webb R.L., Kaiser E.E., Scoville S.L., Thompson T.A., Fatima S., Pandya C., Sriram K., Swetenburg R.L., Vaibhav K., Arbab A.S. // Transl. Stroke Res. 2018. V. 9. № 5. P. 530–539.
- Yang T., Martin P., Fogarty B., Brown A., Schurman K., Phipps R., Yin V.P., Lockman P., Bai S. // Pharm. Res. 2015. V. 32. № 6. P. 2003–2014.
- Record M., Subra C., Silvente-Poirot S., Poirot M. // Biochem. Pharmacol. 2011. V. 81. № 10. P. 1171–1182.
- Chen C.C., Liu L., Ma F., Wong C.W., Guo X.E., Chacko J.V., Farhoodi H.P., Zhang S.X., Zimak J., Ségaliny A. // Cell. Mol. Bioengineering. 2016. V. 9. № 4. P. 509–529.
- Yuan D., Zhao Y., Banks W.A., Bullock K.M., Haney M., Batrakova E., Kabanov A.V. // Biomaterials. 2017. V. 142. P. 1–12.
- Hu G.W., Li Q., Niu X., Hu B., Liu J., Zhou S.M., Guo S.C., Lang H.L., Zhang C.Q., Wang Y. // Stem Cell Res. Ther. 2015. V. 6. № 1. 10.
- Zhou W., Fong M.Y., Min Y., Somlo G., Liu L., Palomares M.R., Yu Y., Chow A., O’Connor S., Chin A.R. // Cancer Cell. 2014. V. 25. № 4. P. 501-515.
- Pivoraitė U., Jarmalavičiūtė A., Tunaitis V., Ramanauskaitė G., Vaitkuvienė A., Kašėta V., Biziulevičienė G., Venalis A., Pivoriūnas A. // Inflammation. 2015. V. 38. № 5. P. 1933–1941.
- Wardlaw J.M., Doubal F.N., Valdes-Hernandez M., Wang X., Chappell F.M., Shuler K., Armitage P.A., Carpenter T.C., Dennis M.S. // Stroke. 2013. V. 44. № 2. P. 525–527.
- Xu B., Zhang Y., Du X.-F., Li J., Zi H.-X., Bu J.-W., Yan Y., Han H., Du J.-L. // Cell Res. 2017. V. 27. № 7. P. 882–897.
- Haney M.J., Klyachko N.L., Zhao Y., Gupta R., Plotnikova E.G., He Z., Patel T., Piroyan A., Sokolsky M., Kabanov A.V. // J. Control. Release. 2015. V. 207. P. 18–30.
- Kim G., Kim M., Lee Y., Byun J.W., Hwang D.W., Lee M. // J. Control. Release. 2020. V. 317. P. 273–281.
- Liu Y., Fu N., Su J., Wang X., Li X. // BioMed Res. Int. 2019. V. 2019. 4273290.
- Cui G.-H., Wu J., Mou F.-F., Xie W.-H., Wang F.-B., Wang Q.-L., Fang J., Xu Y.-W., Dong Y.-R., Liu J.-R. // FASEB J. 2018. V. 32. № 2. P. 654–668.
- Xu M., Feng T., Liu B., Qiu F., Xu Y., Zhao Y., Zheng Y. // Theranostics. 2021. V. 11. № 18. P. 8926–8944.
- Choi H., Choi K., Kim D.-H., Oh B.-K., Yim H., Jo S., Choi C. // Pharmaceutics. 2022. V. 14. № 3. 672.
- Malekian F., Shamsian A., Kodam S.P., Ullah M. // J. Physiol. 2022. May 16. https://doi.org/10.1113/JP282799
- Alvarez-Erviti L., Seow Y., Yin H., Betts C., Lakhal S., Wood M.J.A. // Nat. Biotechnol. 2011. V. 29. № 4. P. 341–345.
- Salunkhe S., Dheeraj, Basak M., Chitkara D., Mittal A. // J. Control. Release. 2020. V. 326. P. 599–614.
- Gopalan D., Pandey A., Udupa N., Mutalik S. // J. Control. Release. 2020. V. 319. P. 183–200.
- Xu R., Greening D.W., Chen M., Rai A., Ji H., Takahashi N., Simpson R.J. // Proteomics. 2019. V. 19. № 8. e1900121.
- Khongkow M., Yata T., Boonrungsiman S., Ruktanonchai U.R., Graham D., Namdee K. // Sci. Rep. 2019. V. 9. № 1. 8278.
- Zhao C., Wang H., Xiong C., Liu Y. // Biochem. Biophys. Res. Commun. 2018. V. 502. № 3. P. 324–331.
- Jia G., Han Y., An Y., Ding Y., He C., Wang X., Tang Q. // Biomaterials. 2018. V. 178. P. 302–316.
- Tian T., Zhang H.X., He C.P., Fan S., Zhu Y.L., Qi C., Huang N.P., Xiao Z.D., Lu Z.H., Tannous B.A. // Biomaterials. 2018. V. 150. P. 137–149.
- Alyautdin R., Khalin I., Nafeeza M.I., Haron M.H., Kuznetsov D. // Int. J. Nanomedicine. 2014. V. 9. № 1. P. 795–811.
- El-Andaloussi S., Lee Y., Lakhal-Littleton S., Li J., Seow Y., Gardiner C., Alvarez-Erviti L., Sargent I.L., Wood M.J.A. // Nat. Prot. 2012. V. 7. № 12. P. 2112–2126.
Arquivos suplementares
 
				
			 
						 
						 
					 
						 
						 
									

 
  
  
  Enviar artigo por via de e-mail
			Enviar artigo por via de e-mail 

